BUDOWA PRZYZĘBIA

Przyzębie jest to zespól tkanek, które otaczają ząb. Umożliwia ona prawidłową czynność żucia i formowania pokarmów, prawidłową czynność mowy i zachowaniu estetycznego wyglądu. Jednak ich głową funkcją jest przymocowanie zęba do kości szczęki i żuchwy. 

W skład przyzębia wchodzi: dziąsło, ozębna, cement korzeniowy i kość wyrostka zębodołowego.

Dziąsło: otacza szyjkę zęba i pokrywa wyrostki zębodołowe szczeki i żuchwy. Dziąsło możemy podzielić na dziąsło wolne, – czyli brodawkę międzyzębową z dziąsłem brzeżnym oraz na dziąsło zbite (właściwe), – które jest przytwierdzone do kości. Przestrzeń między powierzchnią zęba a powierzchnią dziąsła nazywamy – szczeliną dziąsłową. Szczelina występuje w zdrowym przyzębiu ma głębokość od 0,5 do 3 mm, z przyzębiu zmienionym zapalnie szczelina zamienia się w kieszeń dziąsłową i jej głębokość wynosi od 3 mm i więcej. Dziąsło nie zawiera gruczołów, jest za to silnie unaczynione i podatne na urazy mechaniczne np. szczoteczką do zębów.

Przyczepy:

Przyczep wierzchołkowy – powstaje podczas wyrzynania z redukowanego nabłonka szkliwa, długość: 0,4 – 2,7 mm

Przyczep nabłonkowy – dwie warstwy błony podstawnej, miedzy nimi luźno ułożone komórki. Przyczep ten jest łatwo przepuszczalny dl bakterii, a łączy się z zębem za pomocą hemidesmosomów.

Przyczep łącznotkankowy – długość 0,4 – 2,5 mm. Siega od brzegu kości wyrostka. Przepuszczalny dla bakteryjnych produktów płytki.

Ozębna: inaczej błona okołocementowa. Wyściela zębodół. Jej grubość wynosi od 0,15 – 0,2 mm, najcieńsza w połowie długości korzenia a najszersza przy wierzchołku. Ozębna składa się z: włókien łącznotkankowych – 28 tysięcy na 1 mm² cementu, – które biegną od zęba do kości, od cementu do dziąsła i od zęba do zęba; fibroblastów, naczyń i nerwów. Posada cztery funkcje: mechaniczną – utrzymuje ząb w zębodole, amortyzuje siły działające na ząb; tkankotwórczą -  poprzez elementy komórkowe, które są odpowiedzialne za budowę i odbudowę kości; funkcja odżywcza wiązana jest z siecią naczyń krwionośnych a czuciowa z obecnością receptorów czuciowych.

Cement korzeniowy: wytwarzany przez cementoblasty. Możemy go podzielić na pierwotny – bezkomórkowy, zbudowany z promieniście rozchodzących się włókien kolagenowych, oraz wtórny – komórkowy. Cement nie ulega przebudowie, jedynie nawarstwianiu. Posiada właściwości: reponacyjne (odkłada się w miejscu złamania korzenia) oraz kompensacyjne (odkłada się w okolicy wierzchołka korzenia).

Kość wyrostka zębodołowego: zbudowana ze zbitej blaszki zewnętrznej i wewnętrznej. Obie łączą się na brzegu wyrostka zębodołowego, a pomiędzy nimi znajduje się część gąbczasta. W szczęce blaszka zbita jest cienka, a kość gąbczasta gruba – odwrotnie niż w żuchwie. Dzięki resorpcji i apozycji dochodzi do stałej przebudowy kości – i dzięki temu możliwe się wyrzynanie się zębów i wymiana uzębienia.

Paulina Mintzberg-Wachowicz