BIOFILM WCZESNY

W pierwszym etapie formuje się błonka nabyta (pellicula) – czyli warstwa fundamentalna płytki nazębnej. Tworzą ją białka śliny, głównie glikoproteiny. Osadzają się one na szkliwie i stanowią bardzo interesującą z biologicznego punktu widzenia powłokę. W ciągu godziny od umyacia zębów osadzają się pionierskie bakterie z rodzaju Streptococcus, w tym główny czynnik próchnicotwórczy – szczep mutans. Bliski kontakt ze szkliwem powoduje, że wydzielane przez te bakterie kwasy mogą stosunkowo łatwo demineralizować zęby. Bakterie przyczepiają się do glikoprotein błonki nabytej dzięki adhezynom. Bakteryjne komórki początkowo osadzają się pojedynczo, ale szybko zaczynają tworzyć mikrokolonie, z czasem one łączą się, tworząc bakteryjną warstwę bazową mikrofilmu wczesnego.

Kolejna warstwa mikrofilmu wczesnego to bakterie Actinomyces, Propionibacterium i Haemophilum. Nad nimi osadzają się szczepy Fusobacterium, które tworzą warstwę graniczną między wczesnym a późnym biofilmem. Biofilm późny tworzą bakterie szczególnie niebezpieczne dla zdrowia przyzębia, w tym Porphyromonas gingivalis.

Powstawanie płytki nazębnej tylko we wczesnym etapie jej rozwoju jest odwracalne. Kiedy pierwsze osadzone na szkliwie bakterie zaczną uwalniać składniki macierzy, dzięki którym następuje adhezja kolejnych szczepów i warstw, procesu tworzenia płytki nie da się już odwrócić.

Sylwia Drobik, Paulina Mintzberg-Wachowicz