ERGONOMIA PRACY

Najlepszym sposobem na pracę zgodna z wytycznymi ergonomii jest praca na cztery ręce. Praca z asystą pomaga lekarzowi lepiej skoncentrować się na wykonywanych czynnościach, spojrzenie lekarza oraz jego ręce pozostają stale skierowane na pole operacyjne, ponieważ nie musi on sięgać po narzędzia, które są w odpowiedniej chwili podawane przez asystentkę. Praca w zespole pozwala na odciążenie psychiczne i fizyczne lekarza stomatologa.

Lekarz stomatolog powinien wykonywać zabiegi w pozycji siedzącej, a pacjent powinien zostać położony na fotelu, o ile sytuacja na to pozwala. Niektórych grup pacjentów nie zaleca się leczyć w pozycji leżącej; są to kobiety w zaawansowanej ciąży, osoby chore lub niedorozwinięte psychiczne, małe dzieci, osoby mające problemy z oddychaniem przez nos, np. w przebiegu chorób górnych dróg oddechowych, osoby bardzo panikujące oraz pacjenci z chorobami serca i nadciśnieniem. Praca lekarza w pozycji siedzącej przy leżącym pacjencie jest zalecana, ponieważ jest dużo mniej męcząca i pozwala się zrelaksować, ułatwia precyzje w przeprowadzaniu zabiegu, pozwala zachować lepszy wgląd w pole operacyjne, oraz pozwala lekarzowi utrzymać stabilną i wygodna pozycję ciała. Przy przyjęciu prawidłowej pozycji siedzącej lekarz siedzi wyprostowany na foteliku, podparty pełnymi stopami o podłogę. Kąt między udami lekarza powinien wynosić około 60°, kat pomiędzy udem a podudziem powinien zawierać się w granicach 90-110°. Sylwetka lekarza powinna być wyprostowana, możliwe jest lekkie odchylenie w przód lub tył od pionu, jednak plecy powinny być zawsze podparte o oparcie fotelika. W trakcie zabiegu nie powinno się skręcać tułowia, szyi ani głowy, ponieważ jest to duże obciążenie dla mięśni i stawów. Ważne jest, aby krzesełko lekarza z siedziskiem pochylonym do przodu posiadało małe wklęśnięcie, dzięki temu stomatolog nie ześlizguje się w przód podczas pracy. Aby uzyskać równomierny nacisk na dyski międzykręgowe należy tak ustawić się na foteliku, aby przy projekcji bocznej krzywizna kręgosłupa lędźwiowego była skierowana w tył, kręgi odcinka piersiowego w przód, a kręgi szyjne lekko do tyłu. Równomierny nacisk na dyski międzykręgowe sprawia, że nie ulegają one zwyrodnieniom, ani nie mają większych tendencji do wysuwania się i ucisku na rdzeń kręgowy i tętnice kręgowe, dzięki czemu ukrwienie pozostaje prawidłowe.

Pacjenta należy poinformować o tym, dlaczego przyjmowany jest w pozycji leżącej. Kładąc pacjenta należy obniżać fotel stopniowo; zaczyna się od obniżenia oparcia fotela o 45°, po czym następuje krótka przerwa i ponowne obniżenie oparcia, tym razem do 20° w kierunku linii równoległej do płaszczyzny podłogi, następnie ma miejsce kolejna krótka przerwa i kolejne obniżenie oparcia o 10°. Pacjent układany stopniowo w pozycji leżącej ma czas na przyzwyczajenie się do nowej dla niego pozycji zabiegowej.

Chasteen i Paul wyróżnili strefy pracy zespołu stomatologicznego przy leżącym pacjencie, które umożliwiają pełne wykorzystanie zasad ergonomicznej pracy na cztery ręce, są to:

• strefa pracy operatora (operacyjna) godz. 9.00 – 12.30 z nasileniem godz. 10.00 – 12.00

• strefa statyczna godz. 12.00 – 2.00

• Strefa pracy asysty godz. 2.00 – 4.00 z nasileniem godz. 3.00

• Strefa transferowa (demarkacyjna) – jest to strefa w której przekazywane są narzędzia, zawsze następuje to nad tułowiem pacjenta godz. 3.00 – 9.00

Sylwia Drobik, Paulina Mintzberg-Wachowicz