Skaling ręczny

                                                         

Usuwanie kamienia nazębnego możemy wykonać na kilka sposobów:

• Metodą konwencjonalną, czyli ręczną
•  Metodą mechaniczną – wiertłami typu frez
• Metodą ultradźwiękową
• Metodą dźwiękową
• Metodą laserową
• Metodą chemiczną

Najczęściej skaling wykonuje się ultradźwiękami. Są jednak sytuacje, kiedy w przyczyn zdrowotnych pacjenta musimy wykonać skaling narzędziami ręcznymi. Budowa wszystkich narzędzi ręcznych jest taka sama. Składają się one z trzech części. Rękojeści, części pośredniej i części pracującej.

Rękojeść powinna być antypoślizgowa. Im grubsza rękojeść tym praca narzędziem jest mniej męcząca. Natomiast, kiedy jest lżejsza tym lepsze jest wyczucie tkanek zęba.

Część pośrednia znajduje się między rękojeścią na częścią pracującą. Charakteryzuje ją duża ilość wygięć. Im jest ich więcej tym narzędzie jest lepiej przystosowane do pracy przy zębach bocznych.

Część pracująca służy do efektownego usuwania złogów nazębnych.  Każde narzędzie posiada dwie część pracujące, które są swoim lustrzanym odbiciem. Rozróżniamy dwa typy narzędzi, których część pracujące różnią się od siebie. Skalery – służące do usuwanie złogów naddziasłowych – posiadają dwie lekko wypukłe części boczne, delikatnie ścięty brzeg, dwie tnące krawędzie, które zbiegają się. Kirety, których używa się do usuwania złogów poddziąsłowych mają dwie płaskie powierzchnie boczne, jeden brzeg tnący, koniec jest zaokrąglony – taka samo jak brzeg.

Najpopularniejsze są kirey Gracey. Ich powierzchnia jest nachylona pod końcem 70⁰. Rozróżniamy, aż dziewięć instrumentów, jednak nie wszystkie znajdują swoje zastosowanie.

I tak:

·         Kireta 1/2 Służy do powierzchni przedsionkowych zębów przednich

·         Kireta 3/4 Językowe i podniebienne powierzchnia zębów przednich

·         Kireta 5/6 służy do oczyszczenia zębów przedtrzonowych

·         Kireta 7/8 zęby boczne – powierzchnie przedsionkowe, językowe i podniebienne

·         Kireta 9/10 podobnie jak poprzednia tylko posiada większe wygięcie powierzchni pośredniej

·         Kireta 11/12 Zęby boczne powierzchnie mezjalne

·         Kireta 13/14 Zęby boczne powierzchnie dystalne

·         Kireta 15/16 Ponownie mezjalne powierzchnie zębów bocznych – tyle, że z większym wcięciem części pośredniej

·         Kireta 17/18 Ponownie dystalne powierzchnie zębów bocznych – tyle, że z większym wcięciem części pośredniej

Najczęściej do skalingu ręcznego wykorzystuje się kierty: 5/6, 7/8, 11/12 i 13/14. 

                Istnieją różne rodzaje uchwytu instrumentów. Możemy wskazać trzy najpopularniejsze.

• Uchwyt pisarski
• Uchwyt zmodyfikowany pisarski – jest on uchwytem najlepszym
• Uchwyt dłoniowy

Istotny jest też punkt podparcia, który powinien znajdować się najbliżej opracowywanej powierzchni. Wykorzystujemy do tego palec serdeczny. Musimy pamiętać, że punkt podparcia musi być we wszystkich sytuacjach w momencie pracy w jamie ustnej pacjenta, niezależnie od wykonywanego zabiegu i używanych narzędzi. 

                Praca narzędziami ręcznymi wymaga precyzyjności i skupienia. Usuwając kamień poddziąsłowy kiretami pacjent powinien być miejscowo znieczulony, co dodatkowo zwiększa komfort pracy operatora, jak i również odczucia pacjenta. Zabieg zawsze zaczynami badaniem głębokości kieszonek dziąsłowych. Część pracującą kirety zawsze wprowadzamy powierzchnią licową do powierzchni zęba. Kiedy dojdziemy do dna kieszonki kieretę ustawiamy tak, aby część pośrednia była ułożona równolegle do powierzchni korzenia. Dopuszczalny kąt ostrza to 60-85⁰ , optymalny kat to 70⁰. Kiretę „wyciągamy” szybkim, krótkim, zdecydowanym ruchem w kierunku korony zęba.  W momencie, kiedy mamy do oczyszczenia okolice implantów możemy do tego celu użyć kirety z tworzywa sztucznego lub włókna węglowego. 

                W przypadku usuwanie złogów nazębnych narzędziami ręcznymi, ważna jest kolejność oczyszczanych powierzchni tak, aby żadna nie została pominięta. 

                Ogromną zaletą narzędzi ręcznych jest to, że można je naostrzyć. Ponieważ po każdym ostrzeni część pracująca staje się coraz cieńsza instrumenty można ostrzyc od 10 do 15 razy. 

Praca narzędziami ręcznymi wymaga od operatora, jak i od pacjenta dużo cierpliwości. Zabieg wykonywany narzędziami ręcznymi jest dłuższy, trudniejszy od zabiegu wykowanego narzędziami mechanicznymi. Jednak usuwanie złogów poddziąsłowych kiretami jest dużo dokładniejsze, bo możemy się dostać do głębszych warstw kamienia nazębnego bez uszkodzenia tkanek miękkich.

Paulina Mintzberg-Wachowicz