Celiakia
Celiakia [choroba trzewna] jest
to odpowiedz immunologiczna spowodowana spożyciem glutenu występująca u osób z
predyspozycjami. Choroba powoduje zanik
kosmków jelita grubego. Na celiakie można zachorować w każdym wieku. Zarówno
podczas rozszerzania diety niemowlęciu, jak i podczas ciąży, po infekcji czy
operacji. Najczęściej jednak diagnozuje się celiakie u osób 30-50 letnich.
Ciekawostką jest to, że kobiety chorują dwa razy częściej niż mężczyźni. Jedyną
metodą leczenia jest stosowanie diety bezglutenowej przez całe życie.
W Polsce nie prowadzi się
rejestru osób chorych na celiakie. Szacuje się, że na tą chorobę cierpi ok 1%
populacji [czyli ok 400 000 osób] i
niestety trwa całe życie.
Objawy dzielimy ze względu na rodzaj i siłę reakcji:
- Pełnoobjawowa – ta postać najczęściej występuje u dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych; często bywa mylona z reakcja alergiczną. Charakteryzuje się: bólami brzucha, małym wzrostem, biegunką, utratą masy ciała czy np. anemią.
- Skąpoobjawowa – zmiany występują tylko w błonie śluzowej jelita cienkiego, Najczęstsze objawy to: ciągłe zmęczenie, niedobory żelaza, depresja, uporczywe bóle głowy, podwyższony poziom cholesterolu czy afty i wrzodziejące zapalenia jamy ustnej.
- Ukryta – postać ta charakteryzuje się prawidłowym obrazem jelita cienkiego z jednoczesną obecnością charakterystycznych przeciwciał w krwi. U tych chorych z czasem możemy się spodziewać zaniku kosmków jelitowych i rozwoju choroby.
Alegia na gluten
Mimo, że celiakia i alergia na
gluten mieszczą na tej samej „półce” nietolerancji pokarmowej nie są tymi samy
schorzeniami i nie powinny być ze sobą mylone.
W zależności od czasu wystąpienia reakcji, objawy możemy podzielić na: natychmiastową i późną.
- Natychmiastowa występuje po kilku minutach do godziny po spożyciu glutenu; objawami mogą być: wymioty, biegunka, wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka skórna, wodnisty katar, zmiany na skórze;
- Późna reakcja może pojawić się nawet po 1-2 dniach, objawiać się może biegunką lub zaostrzeniem atopowego zapalenia skóry.
Objawy różnią się w zależności od
wieku. U dzieci najczęściej objawy alergii objawiają się zmianami skorymi,
rzadziej objawami ze strony układu pokarmowego czy oddechowego. W
przeciwieństwie do celiakii większość dzieci wyrasta z tego typu alergii. U dorosłych alergia na gluten ujawnia się najczęściej
w postacią pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego, wstrząsu anafilaktycznego oraz
biegunki. U dorosłych obserwuje się też reakcje na gluten, która występuje
tylko po równoczesnym wysiłku fizycznym. W przeciwieństwie do dzieci u
dorosłych alergia na gluten trwa latami. Leczenie w przypadku alergii na gluten
jest takie same jak w przypadku celiakii – dieta bezglutenowa.
Nadwrażliwość na gluten
Nadwrażliwość na gluten
rozpoznaje się u tych osób u których wykluczono celiakie oraz alergie
pokarmową, nie ma zaniku kosmków jelitowych a mimo to po spożywaniu glutenu pojawiają
się niepożądane objawy u pacjenta. W wśród niepożądanych objawów możemy
zaobserwować: bóle brzucha, wysypka, uczucie ciągłego zmęczenia, bóle głowy,
biegunka, wzdęcia a nawet zapalenie języka. Objawy pojawiają się przeważnie w
ciągu kilku godzin lub dni po spożyciu
produktu zawierającego gluten. Leczeniem nadwrażliwości jest wprowadzenie diety
bezglutenowej.
Wstępne badania amerykańskie
wskazują, że zaburzenie to może dotyczyć aż 6% populacji.
Jak wygląda dieta bezglutenowa?
Produktami
naturalnie bezglutenowymi są: kukurydza, ryż, ziemniaki, soja, proso,
gryka, tapioka, amarantus [szarłat], maniok, soczewica, fasola, sago, sorgo,
orzechy, a także mięso, owoce i warzywa. Za bezglutenowe uznaje się
również produkty przetworzone, w których według ustaleń FAO/WHO zawartość
glutenu nie przekracza 20 ppm (20 mg na kg) i oznacza się je
międzynarodowym znakiem przekreślonego kłosa.
Na stronie Polskiego
Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej można uzyskać
szczegółowe informacje dotyczące zarówno celiakii, alergii na gluten a także
produktów do spożywania przebywając na diecie bezglutenowej.
Wykaz produktów bezgtutenowych
Na stornie www.celiakia.pl znajduje się szczegółowy
wykaz produktów bezglutenowych, aktualizowany w lutym 2014 roku. Wykaz liczy
ponad 2000 bezpiecznych produktów.
W wykazie wyszczególnione są marka (producent), nazwa i licencja produktu. Wśród nich znajdziemy: pieczywo i wypieki, mąkę kasze płatki, dania gotowe zupy, słodycze i przekąski, nabiał i jego zamienniki, wędliny, napoje suplementy diety i inne.
Na naszą uwagę zasługują szczególną uwagę preparaty do domowej higieny jamy
ustnej:
Marka: Halita/Dentaid
Nazwa produktu: Płyn do
płukania jamy ustnej, pasta do zębów, spray;
Marka: Perio/Dentaid
Nazwa produktu: Płyn do
płukania jamy ustnej, pasta do zębów w żelu;
Marka: Vitis / Dentaid
Nazwa produktu: Pasty do
zębów (dla dorosłych i dla dzieci, dla osób noszących
aparaty ortodontyczne) oraz płyny
do płukania jamy ustnej;
Marka: Xeros
Nazwa produktu: Płyn do
płukania jamy ustnej, pasta do zębów, nawilżający żel, spray;
Pacjent w gabinecie stomatologicznym
Przyjmując pacjenta w gabinecie stomatologicznym nie możemy w 100% powiedzieć czy jest on chory na celiakie czy nie. Możemy jednak zaobserwować pewne objawy, które mogły by zasygnalizować, że pacjent może być chory - sam pacjent może sobie nawet z tego nie zdawać sprawy. Zmiany na błonie śluzowej w postaci aft, wrzodziejące zapalanie oraz nadżerki szkliwa powinny być dla nas sygnałem, że pacjent może chorować na celiakie. Warto zwrócić uwagę pacjenta na te objawy ponieważ bardzo często pacjent nie wie, że może cierpieć na celiakię.
Paulina Mintzberg-Wachowicz
Sprawdzony dentysta? Tylko i wyłącznie w Centrum Stomatologii Dentech (http://www.centrum-stomatologii.pl)! Warto sprawdzić.
OdpowiedzUsuń